Tytuł projektu:

Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach górskich – kontynuacja (MRG3)

Podmioty realizujące projekt:

• Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe reprezentowane przez CKPŚ
• 42 nadleśnictwa z terenu RDLP Kraków, RDLP Katowice, RDLP Wrocław, RDLP Krosno
• Partnerzy projektu: Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Centrum Ochrony Mokradeł

Okres realizacji:

2024-2028

Cel główny projektu:

Wzmocnienie odporności górskich ekosystemów leśnych na zagrożenia związane ze zmianami klimatu poprzez realizację do końca 2028 r. kompleksowych działań retencyjnych i przeciwerozyjnych ukierunkowanych na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków naturalnych zjawisk/procesów klimatycznych takich jak susze i pożary, powodzie i podtopienia, intensywne lub długotrwałe opady atmosferyczne, ekstremalne przepływy wód w korytach, spływy powierzchniowe, niszczące działanie wód wezbraniowych.

Cele szczegółowe:

• Rozwój systemów małej retencji poprzez wykonanie obiektów i kompleksowych zadań gromadzących wodę do końca 2028 r.
• Rozwój systemów związanych z przeciwdziałaniem zbyt intensywnym spływom powodującym nadmierną erozję wodną na terenach górskich poprzez wykonanie obiektów do końca 2028 r.

W Projekcie wyznaczono również dodatkowe cele związane z działaniami edukacyjnymi oraz monitoringiem tj.:

• Wzrost wiedzy nt. wpływu małej retencji wodnej na środowisko poprzez opracowanie metodologii oceny wpływu na podstawie monitoringu środowiska wybranych zadań do 2028 r.
• Zwiększenie efektywności działań w zakresie adaptacji do zmian klimatu poprzez opracowanie dobrych praktyk realizacji działań retencyjnych do końca roku 2028.
• Podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa poprzez realizację wydarzeń edukacyjnych dla min. 500 uczestników do końca 2028 r.

Planowane działania:

W ramach projektu będą realizowane inwestycje łączące przyjazne środowisku metody techniczne i biotechniczne, m.in. związane z:

• budową, przebudową lub odbudową zbiorników małej retencji i zbiorników suchych;
• budową, przebudową lub odbudową małych urządzeń piętrzących (zastawki, małe progi, przetamowania) na kanałach i rowach w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych, przywracania funkcji obszarów mokradłowych i ich ochrony oraz odtwarzanie terenów zalewowych;
• budową, przebudową lub odbudową  niedostosowanych do wód wezbraniowych obiektów hydrotechnicznych (mostów, przepustów, brodów);
• zabudową przeciwerozyjną dróg, szlaków zrywkowych oraz zabezpieczeniem obiektów infrastruktury leśnej przed skutkami nadmiernej erozji wodnej związanej z gwałtownymi opadami (m.in. wodospusty, płotki drewniane, dylowanki, kaszyce, narzut kamienny).

Projekt stanowi kontynuację działań realizowanych przez Lasy Państwowe w ramach projektów współfinansowanych z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 i 2014-2020.

Planowane rezultaty projektu:

W projekcie planuje się wykonanie łącznie 628 sztuk obiektów i kompleksowych zadań (wskaźnik produktu), osiągnięcie pojemności obiektów małej retencji o wartości 358 tys. m³ (wskaźnik produktu) oraz osiągnięcie objętości obiektów małej retencji w wartości 280 tys. m³ (wskaźnik rezultatu).

Planowana wartość projektu:

• Całkowity koszt realizacji projektu: 302 880 000 zł
• Kwota wydatków kwalifikowalnych: 239 200 000 zł
• Kwota dofinansowania z UE: 190 666 320 zł

 Nadleśnictwo Dynów w ramach projektu zaplanowało 8 zadań na łączną kwotę wydatków kwalifikowalnych 6 470 000,00 zł.

Planowana jest między innymi przebudowa zbiornika retencyjnego, przebudowa przepustów, umocnienie brzegów cieku.

#FunduszeUE

Nazwa projektu: Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach górskich

Zrealizowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne odraz monitoring środowiska

Planowany okres realizacji: 2016-2023 r.

Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe przy wsparciu Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych jako jednostki realizującej projekt (JRP)

Celem projektu wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w górskich ekosystemach leśnych.

Cele uzupełniające:

• odbudowa cennych ekosystemów naturalnych, a tym samym pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej;
• ocena skutków przyrodniczych wykonywanych zadań realizowana poprzez prowadzenie monitoringu porealizacyjnego wybranych zadań adaptacyjnych

Podjęte działania ukierunkowane były na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków zjawisk naturalnych takich jak: niszczące działanie wód wezbraniowych, powodzie i podtopienia, susza i pożary.

W projekcie priorytetowo potraktowano budowę i modernizację obiektów małej retencji. Ich najważniejszym zadaniem jest magazynowanie wody – nie tylko w zbiornikach, lecz także na obszarach mokradłowych oraz w ściółce i glebie leśnej. Leśnicy zrealizowali także prace związane z zabezpieczeniem infrastruktury leśnej przed skutkami nadmiernej erozji wodnej.

https://www.youtube.com/watch?v=j7DJf5Dqhm0

Działania retencyjne – nawet te polegające na budowie małych zbiorników wodnych oraz innych obiektów służących podpiętrzaniu oraz spowolnieniu szybkiego odpływu wody – mają wpływ nie tylko na lokalne ograniczenie zagrożenia powodziowego, lecz także na minimalizowanie strat powodowanych erozją wodną i suszą. Jest to istotne zwłaszcza w górach, gdzie specyficzne uwarunkowania środowiskowe oraz zmiany klimatyczne sprzyjają gwałtownym opadom deszczu, a w konsekwencji nagłym wezbraniom rzek i strumieni. Coraz częściej stanowią one zagrożenie dla zdrowia oraz życia ludzi i są przyczyną degradacji lokalnych ekosystemów.

Wzorem podobnego projektu z okresu 2007-2013 podjęte działania miały charakter prośrodowiskowy. Oznacza to, że zastosowano rozwiązania w jak największym stopniu dostosowane do istniejących warunków przyrodniczo-krajobrazowych, z użyciem materiałów naturalnych takich jak: kamień, drewno, faszyna czy lokalny grunt.

https://www.youtube.com/watch?v=0N67xzNsMT4&t=12s

Nadleśnictwa zaangażowane w realizację projektu będą realizować inwestycje związane z:

• budową, przebudową lub odbudową zbiorników małej retencji i zbiorników suchych;
• budową, przebudową lub odbudową małych urządzeń piętrzących (zastawki, małe progi, przetamowania) na kanałach i rowach w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych, przywracania funkcji obszarów mokradłowych i ich ochrony oraz odtwarzanie terenów zalewowych;
• przebudową i rozbiórką obiektów hydrotechnicznych niedostosowanych do wód wezbraniowych (mostów, przepustów, brodów);
• zabudową przeciwerozyjną dróg, szlaków zrywkowych oraz zabezpieczeniem obiektów infrastruktury leśnej przed skutkami nadmiernej erozji wodnej związanej z gwałtownymi opadami i spływami wód (m.in. wodospusty, płotki drewniane, kaszyce, narzut kamienny).

Zasięg realizacji projektu pn. "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach górskich"

Mapa 1. Nadleśnictwa realizujące projekt

Efekty
Najistotniejszym rezultatem projektu była ilość zretencjonowanej wody oraz liczba wykonanych obiektów retencyjnych i kompleksowych zadań.

Osiągnięte wskaźniki:

• objętość retencjonowanej wody: 615 366,59 tys. m³
• pojemność obiektów małej retencji: 916 614,89 tys. m³
• liczba obiektów piętrzących wodę lub spowalniających jej odpływ: 1 099 szt.

Wartość projektu
Całkowity koszt realizacji projektu: 239 161 321,78 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 187 260 332,27 zł
Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 159 171 282,42 zł

Nadleśnictwo Dynów w ramach projektu zrealizowało  4 zadania, w tym wbudowano zbiornik retencyjny o pojemności 3 606,66 m³, przebudowano most, przebudowano przepust na drodze leśnej oraz wykonano biologiczną zabudowę brzegu potoku w celu ochrony infrastruktury drogowej.

Ostateczna wartość wydatków kwalifikowalnych poniesionych przez Nadleśnictwo Dynów w ramach projektu wyniosła 839 184,85 zł

 Projekt pn. „Przeciwdziałanie skutkom odpływu wód opadowych na terenach górskich. Zwiększenie retencji i utrzymanie potoków oraz związanej z nimi infrastruktury w dobrym stanie" realizowany w ramach III Priorytetu Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.

Budżet projektu:ok. 172 000 000 zł

Czas realizacji:2007 – 2014 r.

Beneficjent:Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.

 W ramach projektu zaplanowano działania zwiększające możliwości retencyjne obszarów górskich (m.in. budowę zbiorników, renaturyzację potoków i obszarów podmokłych), chroniące stoki przed nadmiernym spływem powierzchniowym oraz gwarantujące utrzymanie właściwego stanu technicznego istniejącej infrastruktury hydrotechnicznej. W skład zadań inwestycyjnych będą wchodzić kompleksowe zabiegi łączące przyjazne środowisku metody przyrodnicze i techniczne. W projekcie uczestniczy 55 nadleśnictw położonych w obrębie czterech Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych: Krosno, Katowice, Kraków, Wrocław.

Nadleśnictwo Dynów w ramach projektu zaplanowało 8 zadań dotyczących zbiorników retencyjnych w wyniku, których powstanie 13 zbiorników. Ilość zretencjonowanej wody wyniesie ok. 36 000 m3. W ramach projektu zaplanowano również 1 zadanie dotyczące wykonania umocnień brzegu potoku Borownica łącznie z zabudową biologiczną skarp, mające na celu spowolnienie odpływu wód potoku.  Koszt wydatków kwalifikowanych całego przedsięwzięcia na poziomie Nadleśnictwa szacowany jest na 3 125 000 zł netto.